چرا OpenSees را برای تحلیل سازه های خود انتخاب کنم؟ اصلا، آیا بهتر نبود به سراغ یک موضوع آزمایشگاهی می رفتیم؟ به عبارتی کدام ما را زودتر و با عیار بیشتر به موفقیت نزدیک می کند: تحلیل عددی یا کار آزمایشگاهی؟ اگر تحلیل عددی را پذیرفته ایم، آیا OpenSees بهترین گزینه نرم افزار تحلیل غیرخطی سازه ها برای ماست؟
عده ای از اهمیت این سؤالها و پاسخ آنها در سرعت و قوت رسیدن به موفقیت در یک پروژه متکی به تحلیل عددی آگاه نیستند. امیدواریم مخاطبان خانه OpenSees از آن دسته نباشند که انتخاب خود را صرفا بر اساس تقلید انجام می دهند.
یقین به فلسفه و لزوم یک عمل، شما را در مسیر آن ثابت قدم و پرانگیزه می کند؛ و این، برای موفقیت شما کافی است
پاسخ سؤالات بالا تا حد زیادی به دانش ما از چند موضوع مهم برمی گردد. در این نوشته، به صورت خلاصه مرور می کنیم که ما در کجا ایستاده ایم و قرار است با OpenSees چه کاری انجام دهیم. واینکه، چرا OpenSees را برای کار خود انتخاب کرده ایم.
هدف نهایی: طراحی عملکردی سازه ها
آیا به پایان مسیر به کار گیری OpenSees در تحلیل غیرخطی سازه ها فکر کرده اید؟ در خانه OpenSees ما شما را همراهی می کنیم تا در این نقطه متوقف نشوید. البته که هدف کوتاه مدت ما کسب دانش و مهارت و انتشار یک یا چند مقاله درجه 1 است. با این حال، موفقیت شما می تواند عیار خیلی بالاتر و دوام طولانی تری داشته باشد. به شرط آنکه به اندازه کافی دوراندیش باشید. مطالب بیشتر در این موضوع را در طراحی آیین نامه ای یا تجویزی سازه بخوانید.
چرا تحلیل عددی سازه ها
زمانی که ما به دنبال انتخاب یک موضوع برای تحقیق روی رفتار سازه ها هستیم، دوراهی بر سر انتخاب مسیر آزمایشگاهی و یا روش عددی مطرح می شود. یک تصور قدیمی وجود دارد که داده ها و یافته های آزمایشگاهی را محرک اصلی پیشرفت دانش می داند. این موضوع در رشته های تجربی مانند فیزیک و شیمی و زیست شناسی تا حدی صادق است. اما در رشته های مهندسی، ما به دنبال «پیش بینی» عملکرد یک سیستم هستیم که قرار است به دست انسان ها ساخته شود.
به عبارت دیگر، اگر قرار باشد هر سازه ای را قبل از ساخته شدن یک بار در آزمایشگاه بسازیم و بررسی کنیم، دیگر چه نیازی به روش های طراحی است؟ «طراحی» شامل فرایند تخمین تلاش های واقعی اعمال شده به سازه، به همراه تخمین ظرفیت سازه، و حصول اطمینان از توازن مناسب این دو کفه است. در این فرایند کلمه «تخمین» است که تضمین می کند طراحی سازه با حداقل هزینه و بدون نیاز به نمونه آزمایشگاهی انجام گیرد.
چنانچه می بینیم، حداقل در مهندسی سازه، نهایتا روش های عددی و ریاضی در تخمین تلاش ها و ظرفیت ها اهمیت دارند. به عبارتی، ارزش روش ها و نتایج آزمایشگاهی در اعتبارسنجی و کالیبراسیون روش های عددی است و به خودی خود نمی توانند در طراحی سازه ها مبنا واقع شوند.
چرا تحلیل اجزای محدود
پس از آنکه اهمیت روش های عددی تحلیل سازه ها را قبول کردیم، سؤال دیگری مطرح می شود که به مناسب بودن روش اجزای محدود به عنوان یک ابزار تحلیل عددی به دیده شک نگاه می کند. روش های عددی مختلفی برای تحلیل سازه ها وجود دارند. از بین این روش ها آنهایی که به خوبی با توانایی کامپیوترها و روش های برنامه نویسی هماهنگ شده اند شامل موارد زیر است:
- روش اجزای محدود یا Finite Element Method (FEM)
- روش تفاضل محدود یا Finite Difference Method (FDM)
- روش اجزای مرزی یا Boundary Element Method (BEM)
- روش المان منفصل Discrete Element Method (DEM)
- روش های بدون مش Mesh-Free Methods
- روش های با مش به هنگام شونده Adaptive Mesh Refinement
توضیح در خصوص ویژگی ها و قابلیت های این روش ها از حوصله این نوشته خارج است. اما آنچه که تا به امروز حداقل در دنیای مهندسی سازه ها به اثبات رسیده است، کارایی حداکثری روش اجزای محدود است. بعدا در مطالب دیگر این سایت با روش اجزای محدود که روش به کار رفته در OpenSees و همین طور اغلب رقبای معروف آن است آشنا خواهیم شد.
چرا تحلیل غیرخطی سازه ها
خوب، نرم افزارهای اجزای محدود معمولی که برای تحلیل اکثر سازه ها در پروژه های مهندسی به کار می روند مگر چه کم دارند که باید به سراغ OpenSees برویم؟ OpenSees اساسا تحلیل را یک فرایند غیرخطی می بینید و مانند بعضی نرم افزارهای دیگر نسخه غیرخطی شده یک فرایند خطی نیست. به همین دلیل، در تحلیل غیرخطی از اغلب رقبای خود حرفه ای تر و موفق تر است. جزئیات بیشتری در این خصوص در مطلب تحلیل غیرخطی سازه ها ارائه کرده ایم.
طراحی عملکردی سازه ها به کمک OpenSees
علاوه بر کاربردهای تحقیقاتی، تحلیل غیرخطی و واقع گرایانه از رفتار سازه ها چیزی است که در روش های جدید طراحی سازه ها مورد نیاز است. این روش ها که به تدریج در حال گسترش در جوامع هستند، روش های طراحی بر اساس عملکرد نامیده می شوند. در این روش ها علاوه بر اتکا به تحلیل های پیچیده و دقیق سازه ای، روش های محاسباتی تحول یافته ای که بتواند به تخمین عملکرد سازه کمک کند نیز مورد نیاز است. در همه این راستاها OpenSees قابلیت هایی را ارائه می کند که تا جد زیادی منحصر به فرد و بدون رقیب اند. در مطلب طراحی عملکردی سازه ها توضیحات بیشتری در این زمینه ارائه کرده ایم.
چرا یک چهارچوب و نه یک نرم افزار آماده؟
یکی دیگر از مهم ترین تفاوت های OpenSees با رقبایش، در آزاد گذاشتن دست مخاطب برای پیاده سازی هر روند دلخواه مدلسازی و تحلیل سازه است. به عبارتی، OpenSees تنها مجموعه ای از ابزارهای اولیه را ارائه می کند. در نتیجه، این کاربر است که باید برای هدف خود ابزارهای درست را شناسایی، سرهم و تست کند. این خاصیت در کنار تنوع پذیری بالایی که در کاربرد برای OpenSees فراهم می آورد، با دشواری ها و پیچیدگی های مهمی نیز همراه است.
دغدغه و چالش اصلی داشتن اشراف علمی به ابزارها چهت انتخاب درست آنهاست. دغدغه مهم دیگر فائق آمدن بر چالش های حل نشده یک ترکیب جدید از ابزارهاست. دغدغه دیگر نبود رابط کاربری گرافیکی و اتکا به تایپ و ورودی متنی است که ممکن است به راحتی دچار خطا شود. در نوشته های دیگر سایت توضیحات مهم دیگری در مورد مزایا و چالش های نبود رابط کاربری آماده برای OpenSees صحبت کرده ایم.